نقدی بر چرخه انتخابی تیم ملی کشتی آزاد

هرچند در چرخه انتخابی کشتی آزاد برای مسابقات جهانی سال آینده، در ظاهر اولویت با جوانگرایی و داشتن نگاه ویژه به کشتی‌گیران زیر ۲۳ سال است، اما با معاف کردن‌های پرتعداد در عمل چیزی غیر از این عاید کشتی خواهد شد.

چندی پیش چرخه انتخابی تیم ملی کشتی آزاد از سوی فدراسیون کشتی برای سال ۲۰۲۵ اعلام شد. چرخه‌ای که طبق آن، با توجه به مشترک بودن کادرفنی دو تیم بزرگسالان و امید، قرار است ملی‌پوشان این دو رده سنی برای شرکت در دو مسابقه جهانی زاگرب (بزرگسالان جهان) و صربستان (زیر ۲۳ سال جهان) مشخص شوند.

استارت چرخه با قهرمان کشوری که پر از معافی می باشد

در حالی‌که قرار است پرونده لیگ برتر کشتی آزاد ۱۶ آذر با برگزاری فینال رقابت‌ها بسته شود، در دی ماه مسابقات قهرمان کشوری به عنوان مرحله اول چرخه ۲۰۲۵ برگزار خواهد شد. علاوه بر رحمان عموزاد، حسن یزدانی، امیرعلی آذرپیرا و امیرحسین زارع به عنوان مدال‌آوران ایران در بازی‌های المپیک و همچنین محمد نخودی تنها مدال‌آور مسابقات جهانی اوزان غیرالمپیکی، ۱۲ کشتی‌گیر از حضور در این مرحله معاف شده‌اند.
امیرمحمد یزدانی که به دلیل آسیب‌دیدگی از ناحیه دست، شرکت در مسابقات جهانی را از دست داد و کشتی‌گیر جایگزینش، سینا خلیلی که به آلبانی رفت و البته باوجود مستعد بودن و کشتی‌های خوبی که گرفت، از دور رقابت‌ها حذف شد، دو نفر از این جمع ۱۲ نفره‌اند. ۱۰ نفر دیگر را هم عنوان‌داران جوانان جهان که به مسابقات زیر ۲۳ سال جهان هم اعزام شدند، تشکیل می‌دهند: علی مومنی، ابراهیم خواری، عباس ابراهیم‌زاده، علی خرمدل، علی رضایی، مهدی یوسفی، ابوالفضل رحمانی، امیرحسین فیروزپور، مهدی حاجیلوئیان و امیررضا معصومی.

نگاه آینده‌نگرانه به جوانان مستعد با معاف کردن آنها از مسابقه!

اما در بخشی از چرخه اعلام شده آمده است: «نگاه آینده نگرانه‌ای به مدال‌آوران در رده‌ی جوانان و زیر ۲۳ سال و همچنین استعداد‌ها شده است.» نگاه آینده‎‌نگرانه به جوانان و کشتی‌گیران مستعد معاف کردن آنها از مسابقه نیست، بلکه میدان دادن به آنهاست. در شایسته بودن این نفرات و آینده‌دار بودن‌شان که تردیدی نیست، اما استناد به چه دستاوری است که آنها را از شرکت در مسابقات قهرمانی کشور معاف می‌کند؟ نفراتی مثل علی مومنی، علی خرمدل و یا علی رضایی که بعد از طلای جوانان جهان، در مسابقات زیر ۲۳ سال جهان باخت و حذف شد، ابوالفضل رحمانی و یا مهدی حاجیلوئیان که بعد از نایب‌قهرمانی در امید‌های جهان، در لیگ شکست غیرمنتظره‌ای داشت، از حضور در مسابقه بیشتر سود خواهند برد یا از معاف شدن از آن؟
سینا خلیلیِ ۱۸ ساله بعد از حضور در مسابقات بزرگسالان جهان، در لیگ هم شکست خورد، او قطعاً از شرکت در مسابقه تجربه کسب خواهد کرد، نه معافیت از مسابقات. علاوه بر این، اگر قرار باشد جدای از مدال‌آوران بزرگسال، ۱۲ نفر از شرکت در مسابقات کشوری معاف باشند، مرحله اول چرخه با چه کیفیتی برگزار خواهد شد؟ مگر قرار نبود بعد از سال‌ها افول، به واسطه چرخه انتخابی تیم ملی، مسابقات قهرمان کشوری رونق بگیرد که در سال‌های گذشته گرفت، معاف کردن این تعداد کشتی‌گیر آیا بار دیگر این رقابت‌ها را از رونق نخواهد انداخت؟ کشتی گرفتن در مسابقات قهرمانی کشور برای امیرمحمد یزدانی که به واسطه مصدومیت شرکت در مسابقات جهانی را از دست داد، سود بیشتری نخواهد داشت؟

معافیت نایب‌قهرمان سال ۲۰۲۳ جهان از چرخه وزن بالاتر؟

هرچند در چرخه سال‌های قبل به صورت شفاف در مورد تغییر وزن احتمالی کشتی‌گیران بند‌هایی گنجانده شده بود، اما این بار چیزی در این خصوص در چرخه دیده نمی‌شود. یعنی معلوم نیست اگر رحمان عموزاد بر فرض؛ باتوجه به کیلو‌های زیادی که از وزن بدنش کم می‌کند، قصد کشتی گرفتن در ۷۰ کیلوگرم را داشته باشد، یا امیرمحمد یزدانی که چرخه المپیک را در وزن ۷۴ کیلوگرم استارت زد و خودش هم علاقه زیادی به حضور در این وزن داشت و حتی نامش برای مسابقه دوستانه با روس‌ها در این وزن رد شده، اگر قصد ادامه دوره قهرمانی‌اش را در وزن جدید داشته باشد، باز شامل معافیت حضور در مسابقات قهرمانی کشور خواهد شد؟
در حالی که این هرگز منصفانه به نظر نمی‌رسد، چرا که کشتی‌گیرانی، چون رحمان عموزاد به عنوان نایب‌قهرمان المپیک در وزن ۶۵ کیلوگرم و یا امیرمحمد یزدانی نایب‌قهرمان سال ۲۰۲۳ وزن ۷۰ کیلوگرم که شرکت در مسابقات جهانی ۲۰۲۴ را به دلیل آسیب‌دیدگی از دست داد، در وزن بالاتر کارنامه‌ای ندارند که به واسطه آن از شرکت در مرحله اول معاف شوند.

تبصره «ه» و ورود دوباره نگاه سلیقه‌ای

با وجودی که در سال‌های قبل چرخه انتخابی تیم ملی کشتی آزاد، جدای از کلیات معمول مسابقات انتخابی، به صورت وزن به وزن تعریف می‌شد، این بار خبری از این جزئیات نیست و در بخشی از چرخه آمده است: «در صورت وقوع اتفاقات پیش‌بینی نشده با پیشنهاد کادرفنی و تأیید فدراسیون تغییراتی در چرخه اعمال خواهد شد.»
«تبصره هِ» گنجانده شده در چرخه ۲۰۲۵ آیا ورود نگاه سلیقه‌ای به نحوه انتخاب نفرات و تغییر در چرخه در صورتی که کشتی‌گیر مد نظر از آن درنیامد، نیست؟ مگر قرار نبود بعد از چند سال برگزاری چرخه، همین اتفاقات پیش‌بینی نشده، مشخص شوند تا در چرخه بعدی، مورد پیش‌بینی قرار گرفته و بندی در چرخه گنجانده شود تا نگاه سلیقه‌ای و انتخاب غیرعادلانه، از کشتی حذف شود؟

پر اهمیت شدن دوباره جام تختی در چرخه انتخابی تیم ملی

عنوان‌داران جهان و المپیک و معافی‌های مسابقات کشوری هم قرار است از آذر تا اسفند ماه به جام بین‌المللی اعزام شوند تا این دومین مرحله از چرخه انتخابی تیم ملی باشد. احتمالاً مسابقات رنک‌دار اتحادیه جهانی همراه با جام یاشاردوغوی ترکیه جزو گزینه‌های اعزام باشد.
نفرات اول تا سوم مسابقات قهرمانی کشور مجوز حضور در جام بین‌المللی تختی را به دست می‌آورند –جامی که البته در این سال‌ها هیچ نشانی از بین‌المللی نداشته و در تقویم اتحادیه جهانی هم نیست- آنهایی هم که در مسابقات کشوری نتوانند سهمیه بگیرند، اسفند ماه در انتخابی جام تختی، به عنوان سومین مرحله از چرخه، کشتی خواهند گرفت که مسابقاتش به صورت تک حذفی است و فقط فینالیست‌ها برای جام تختی سهمیه می‌گیرند. جام تختی هم اردیبهشت ۱۴۰۴ برگزار می‌شود که احتمالاً تکلیف ملی‌پوشان اغلب اوزان در همین جام مشخص خواهد شد.
برخلاف سال المپیک که جام تختی کامل بی اثر شده بود و هیچ نقشی در انتخاب تیم المپیکی نداشت و صرفاً در یک وزن (۶۱ کیلوگرم) در انتخاب ملی‌پوش اعزامی به مسابقات جهانی اوزان غیرالمپیکی نقش داشت، این بار جام تختی در انتخاب ملی‌پوشان مؤثر است و احتمالاً دیگر شاهد غیبت پرتعداد کشتی‌گیران مطرح، مثل سال جاری، نخواهیم بود.

تغییر در تیم اعزامی به قهرمانی آسیا؛ انتظار فقط قهرمانی است!

تغییر دیگر چرخه، در خصوص انتخاب تیم اعزامی به مسابقات قهرمانی آسیاست. برخلاف گذشته که در کشتی آزاد نفرات اول رقابت‌های کشوری، مجوز شرکت در پیکار‌های قهرمانی آسیا را پیدا می‌کردند، این بار در چرخه آمده است:
«الف: کشتی‌گیران معاف شده (غیر از مدال‌آوران بزرگسالان) از مراحل اول چرخه به شرط قرار داشتن در رده‌ی سنی زیر ۲۳ سال، به این رقابت‌ها اعزام می‌شوند.
تبصره: در صورتی که قهرمان کشور زیر ۲۳ سال باشد، وی به همراه نفر معاف شده (بند الف) به یک تورنمنت برون‌مرزی اعزام یا در رقابت داخلی کشتی خواهند گرفت و فردی که نتیجه بهتری کسب کند، ملی‌پوش آسیایی ۲۰۲۵ می‌شود.»
بنابراین اغلب نفراتی که از شرکت در مسابقات قهرمانی کشور معاف شده‌اند را از همین حالا باید کاندیدای حضور در مسابقات آسیایی دانست. اولویت قرار گرفتن در لیست تیم اعزامی، زیر ۲۳ سال بودن است و یعنی با این کار فدراسیون کشتی قصد پشتوانه‌سازی دارد و این اتفاق بسیار خوبی است، اما با این شرط که اعزام تیم جوان به مسابقات آسیایی، به معنای از دست رفتن قهرمانی نباشد.
کشتی ایران که مدعی جهانی است و در این سال‌ها یکی از سکو‌های اول تا سومی مسابقات جهانی را از آن خود کرده و این اتفاق بعضی دوره ها با غیبت روسها اتفاق افتاد یا اگر روسها بودند امتیاز تیمی کسب شده توسط آنها در نتیجه تیمی نهایی لحاظ نگردید، با هر تیمی که به قهرمانی آسیا اعزام می‌شود باید عنوان قهرمانی را به دست آورد و به باور کارشناسان و اهالی کشتی، هر نتیجه‌ای غیر از قهرمانی، باخت محسوب می‌شود، حتی اگر با جوانان اتفاق افتاده باشد.

تعریف کلی مرحله نهایی انتخابی تیم ملی؛ بدون اشاره به جزئیات

در چرخه سال‌های قبل بند و تبصره‌های مربوط به هر وزنی، مشخص می‌کرد در چه شرایطی کار به مرحله نهایی انتخابی تیم ملی خواهد کشید و کشتی‌گیر پیش از حضور در مسابقات، می‌دانست چه اتفاقاتی می‌تواند او را در نزدیک‌ترین زمان ممکن، صاحب دوبنده تیم ملی کند و این شرایطی عادلانه و مساوی را برای کشتی‌گیران ترسیم می‌کرد، اما در چرخه امسال عنوان شده، «در صورت تشخیص کادر فنی، انتخابی به صورت رودررو یا اعزام به تورنمنت بین‌المللی»
این تعریفی کلی، برای مرحله نهایی انتخابی تیم ملی است که این بار حتی چنین عنوانی را هم به خود اختصاص نداده است. قطعاً اگر جزئیات بیشتری در این خصوص عنوان می‌شد، شرایط شفا‌ف‌تری را پیش روی مدعیان قرار می‌داد و کشتی‌گیران با علم و آگاهی بر تمام جزئیات کار و روند ملی‌پوش شدن، کار را در چرخه استارت زده و دنبال می‌کردند.